Festival 2022
Octavia E. Butler en De Kracht van Verbeelding
Op zaterdag 2 en zondag 3 juli vond de eerste editie van Zus ’n Zo Festival plaats.
Onder het thema De Kracht Van Verbeelding belichtten we dit jaar Octavia E. Butler (1947-2006), één van de eerste Zwarte sciencefiction schrijvers. Zij voorspelde wereldrampen en stelde kritische vragen over conservatieve, vaak witte en westerse ideologieën. Het is deze combinatie die haar werk tot de dag van vandaag relevant maakt.
De Afro-Amerikaanse schrijfster wist in de vroege jaren zeventig door te breken in een tot dan toe bijna geheel witte science fiction genre. Een prestatie an sich! Butler kaartte in een Afro-futuristische wereld belangrijke thema’s zoals Zwart onrecht, de klimaatcrisis, vrouwenrechten en politieke ongelijkheid aan. De Kracht van Verbeelding is een rode draad in het werk van Octavia E. Butler, dit was als thema op verschillende manieren terug te zien op het festival.
Futurisme, science fiction en feminisme
Het festival opende met een workshop van de Amsterdamse multidisciplinaire kunstenaar Planet AiRich in OSCAM. In haar werk combineert zij elementen uit science fiction met Afro-Amerikaans spiritualisme. Aan de hand van de kracht van verbeelding onderzochten de deelnemers hoe hun ideale wereld er in de toekomst uit zou zien. In de workshop maakten zij hun eigen kunstwerk met mixed-media zoals materiaal uit tijdschriften, textiel, tekenspullen, glitters en stickers.
Vervolgens gaf auteur Fiep van Bodegom een verdiepende lezing over het werk van Octavia E. Butler. In de lezing kwamen onderwerpen zoals de kracht van verbeelding, feminisme en zusterschap terug. Prikkelende vragen over waarom Butler toen en nu nog steeds zo een grote impact maakt in de literaire wereld kwamen aan bod.
Een ode aan Octavia E. Butler en een ode aan zusterschap
Het festival werd voortgezet met een avondprogramma in het Bijlmer Parktheater. In de foyer konden bezoekers heerlijk eten bij Yemayá. Ook werd er gedanst op de beats van dj Zoë Janice.
Er waren voordrachten en performances van schrijvers, muzikanten, dichters en woordkunstenaars. Theatermaker Dionne Verwey presenteerde het programma en interviewde alle performers. Als eerste beklom stadsdeelvoorzitter van Amsterdam Zuidoost Tanja Jadnanansing het podium. Zij bracht een ode aan Octavia E. Butler, de Bijlmer en haar inwoners en de kracht van literatuur. Vervolgens deed de Belgisch-Marokkaanse spoken word artiest Soukaïna Bennani een betoverende voordracht over onder andere meertaligheid en geworteld zijn. Zangeres Pink Oculus verzorgde een muzikaal intermezzo, een unieke mix van electro, hiphop, soul en funk met een futuristische sound die perfect bij de science fiction van Octavia E. Butler paste. Jurist en dichter Babeth Fonchie droeg voor uit haar pas verschenen bundel Plooi en Elisa Lo-A-Njoe deelde verhalen over de zoektocht naar haar voormoeders, zichzelf begeleidend op de ukelele. Het theaterprogramma werd afgesloten met een wervelende muziek performance van de multidisciplinaire kunstenaar Cherella Gessel. Hen combineerde zowel teksttoneel als fysiek spel met dans, spoken word en futuristische styling van kleding en make-up.
Het verbeelden van nieuwe werelden
Op de tweede dag konden bezoekers meedoen aan een verrijkende schrijfworkshop van Fiep van Bodegom. Deelnemers leerden hierin de toekomst te beschrijven, maar ook bouwstenen te vinden voor die toekomst in het heden. Aan de hand van het korte science fiction verhaal Bloodchild van Octavia E. Butler, dat gezamenlijk gelezen werd en vervolgens geanalyseerd, werden de schrijvers zelf uitgedaagd een kort verhaal te schrijven dat zich afspeelt in een nieuwe wereld. Ook behandelde Fiep van Bodegom wat voor verhaalvormen er mogelijk zijn als kort verhaal.
Het festival sloot af met Zus ‘n Zo Talks, een talkshow over de thema’s ‘De kracht van verbeelding’ en modern zusterschap in het streven naar gelijkwaardigheid en emancipatie, gehost door programmamaker Rowan Blijd. Een centrale vraag was onder andere “Hoe gebruik jij de kracht van verbeelding in je werk en welke impact hoop jij daarmee te maken in de maatschappij?” Onder begeleiding van Rowan Blijd doken de talkshowgasten in de lessen die we kunnen halen uit het werk van Octavia E. Butler en spraken we over het belang van verbeeldingskracht binnen het huidig feminisme in Nederland, Afrofuturism, politiek, activisme en klimaatverandering. De tafelgasten spraken vanuit hun eigen achtergrond en hadden alle vier een geheel eigen visie op deze onderwerpen. Multidisciplinair kunstenaar, schrijver en organisator Chihiro Geuzebroek ging in op op de inspiratie die gehaald kan worden uit het science fiction werk van Octavia E. Butler bij klimaatactivisme. Filosoof, auteur en vertaler Grâce Ndjako deelde over het belang van literatuur en lezen. Schrijver Mojdeh Feili en journalist Tammie Schoots vertelden over de kracht van verbeelding in hun activisme en wat het werk van Octavia E. Butler voor hen betekende.
